Deze achttiende-eeuwse residentie vormt het hoogtepunt onder de bezienswaardigheden van Compiègne. Het paleis behoort zelfs tot de belangrijkste vorstelijke verblijven die de Franse koningen nalieten. Haar kolossale afmetingen maken indruk. Het driehoekige grondplan beslaat een oppervlakte van meer dan twee hectare! De in het gebouw aanwezige musea en de tuinen zijn ook bezoekwaardig. In de tuinen, dichtbij het paleis, is een charmant theehuis gevestigd. Op de twee bovenste foto’s zie je het paleis vanaf de kant van het park.
Al sinds Clovis I (466-511) verbleven er regelmatig koningen in Compiègne. Hun residentie veranderde gedurende de eeuwen van locatie. De ruïnes van de Tour de Beauregard (zie centrum) zijn overblijfselen van een koninklijk kasteel uit het begin van de twaalfde eeuw. Deze ronde donjon is ongeveer 200 meter van het paleis verwijderd.
Het paleis staat op de plaats van het kasteel van Karel V uit 1374. Dit kasteel werd destijds aan de versterkte stadsmuur toegevoegd. Opeenvolgende koningen betrokken het veertiende-eeuwse bouwwerk met regelmaat. Zelfs toen de vesting gedateerd was en relatief oncomfortabel, werd het door hun bewoont. Lodewijk XIV, de zonnekoning, zei ooit ‘In Versailles woon ik als een koning, in Fontainebleau als een prins en in Compiègne als een boer’. Toch verbleef de zonnekoning vaak in Compiègne aangezien hij graag in het aangrenzende bos jaagde. Lodewijk XIV liet daarom nieuwe appartementen aanleggen.
Het huidige paleis van Compiègne is vanaf 1751 herbouwd naar een ontwerp van Jacques-Ange Gabriel in opdracht van Lodewijk XV (1710-1774). Het driehoekige grondplan is ontstaan vanuit de aanpassing aan de bestaande straten en de bebouwing van het stadscentrum. Vanaf het plein gezien is het paleis weinig veranderd sinds de bouwperiode van 1751-1789 (zie de bovenstaande foto en de twee foto’s daaronder). Karakteristiek voor de bouwkunst ten tijde van Lodewijk XV is de regelmatige gevelindeling en de strenge wijze waarop architectonische vormen uit de klassieke oudheid zijn ingepast.
Het uitgestrekte paleis met haar grote vensteroppervlakken getuigt er niet van dat Lodewijk XV en zijn opvolger Lodewijk XVI zich onveilig voelden. Desalniettemin werd Lodewijk XV gehaat onder brede lagen van de bevolking. Volgens diverse historici ligt de kiem voor de Franse Revolutie in zijn economisch beleid, het verlies van koloniën t.g.v. militaire nederlagen, de losbandigheid aan zijn hof en zijn slechte gevoel voor “public relations”.
De bouw van het paleis werd voortgezet onder Lodewijk XVI. In 1785 trok hij in het nieuwe koninklijke appartement. Op dat moment zijn de werkzaamheden aan het paleis nog volop in gang. De bouw was bijna afgerond toen Lodewijk XVI in 1792 stierf onder de guillotine. Door zijn vroegtijdige dood bleef een formele tuin achterwege.
Napoleon liet het paleis van Compiègne vanaf 1807 uitvoerig restaureren. Een groot deel van het interieur is daardoor karakteristiek voor de stijl van het Eerste Franse Keizerrijk. Toch zijn er ook oudere elementen behouden. Onder Napoleon werden bovendien de tuinen aangelegd. Het Parc du Chateau de Compiègne oogt natuurlijk i.v.m. de streng symmetrische tuinen van de Franse koningen. Het voorbeeld van de toen modieuze Engelse landschapstuin heeft daar een grote rol in gespeeld. Opvallend is verder de 1200 meter lange berceau ofwel loofgang. Dit is een wandelpad waarvan het groen aan weerszijden naar elkaar toe groeit met een overdekt pad als gevolg (zie bovenstaande foto). Leden van het keizerlijke hof konden daar lopen zonder bruin te worden. De tuinen gaan over in het woud van Compiègne. Via de vier kilometer lange Avenue des Beaux-Monts reikt het zicht tot het Fôret de Compiegne (zie onderstaande foto).
Musea in het paleis
In het paleis zijn drie interessante musea ondergebracht; nl. Musée du Second Empire, Musée de la Voiture et du Tourisme en de Appartements historiques. De Koninklijke en keizerlijke woonvertrekken bevatten wandtapijten en meubilair uit de 18de eeuw en het Eerste Keizerrijk. De weelderige inrichting staat in schril contrast met het strenge klassieke exterieur.
Musée du Second Empire geeft een beeld van het leven aan het hof tijdens het Tweede Franse keizerrijk (Second Empire, 1852-1870). Dit paleis behoorde tot de favoriete residentie van Napoleon III en keizerin Eugéne. Zij hielden daar luisterrijke recepties.
Het Musée de la Voiture et du Tourisme bevat een interessante verzameling historische rijtuigen waaronder staatsiekoetsen, reiscoupés uit de 18de en 19de eeuw en auto’s van voor 1914. Tot de hoogtepunten behoort de elektrische torpedo-auto La Jamais Contente van Camille Jenatzy (bovenstaande foto). De collectie fietsen brengt de ontwikkeling van de loopfiets (1817) tot de fiets met trappers in beeld (1890).
Meer informatie over het paleis en de daarin gevestigde musea vind je op palaisdecompiegne.fr