Deze kerk, genoemd naar de eerste bisschop van de Auvergne, staat in het centrum van Issoire. De bouw startte halverwege de 12de-eeuw in een lichte zandsteen (arkose). Met zijn lengte van 65 meter is het de op één na grootste romaanse kerk van de Auvergne (na de St-Julien in Brioude). Het godshuis maakte onderdeel uit van een klooster.
Interieur
In de St-Austremoine kan je ervaren hoe kleurrijk een middeleeuws kerkinterieur was. Eeuwenlang werden beeldhouwwerken beschilderd en de architectuur versierd met fresco’s. In deze kerk zijn de beschilderingen van zuilen, kapitelen, bogen en gewelven in de 19de-eeuw aangebracht om de middeleeuwse toestand te benaderen.
De St-Austremoine heeft schitterende middeleeuwse kapitelen. In de kooromgang bevatten ze scènes uit de Passie en de Wederopstanding van Christus. Het bekendste is ‘het Laatste Avondmaal ’. Daarop is één van de apostelen in slaap is gevallen (bovenaan links). Ook de ‘Opstanding’ is fraai uitgebeeld. Opmerkelijke reliëfs in de kapitelen van de linkerzijbeuk zijn een schapendrager die zijn tong uitsteekt en een demon die twee verdoemden aan hun haren meesleurt. De kapitelen van het middenschip bevatten enkele fabeldieren, o.a. centauren en griffoenen. In de rechterdwarsbeuk zijn vooral de kapitelen met de wellust en de ‘Maria-Boodschap’ interessant.
In de crypte worden de relieken van de H. Austremonius bewaard. Deze Heilige zou in de derde eeuw door paus Fabianes uitgezonden zijn om de Auvergne te kerstenen. De relieken zijn opgeborgen in een kleine sarcofaag die vermoedelijk uit de twaalfde eeuw dateert.
Rechts in het voorportaal, zie je een 15de-eeuwse fresco met het ‘Laatste Oordeel’ als thema. Links verrijzen de doden en rechts worden zondaars in de mond van een draak gegooid. Op bovenstaande foto zie je twee details.
Exterieur
De koorafsluiting behoort tot de fraaiste voorbeelden van de romaanse bouwstijl in de Auvergne. Boven de dwarsschepen vangt de brede onderbouw van de vieringtoren aan. Deze onderbouw, het massif barlong (foto rechtsonder), komt in bijna alle belangrijke Romaanse kerkgebouwen in de Auvergne voor. Karakteristiek voor deze streek zijn bovendien de harmonieuze verhoudingen tussen de verschillende bouwvolumes aan de oostkant (massif barlong, vieringstoren, koorsluiting, kooromgang en straalkappellen). Dit is te zien op de foto linksonder.
Decoratieve patronen, gemaakt met verschillende kleuren stenen, zijn eveneens te zien in andere kerken in de Auvergne. Opvallend zijn de medaillons boven de kapelramen met gebeeldhouwde tekens van de dierenriem. Het betreft 13 tekens van de dierenriem i.p.v. de gebruikelijk 12.
Tijdens de godsdienstoorlogen is de kerk veel schade toegebracht. Zo zijn onder meer de torens van de voorgevel verwoest. In de 19de eeuw volgden herstelwerkzaamheden en verbouwingen. De voorgevel en de klokkentoren zijn toen ingrijpend gewijzigd en de kapitelen gerestaureerd.