Het archeologische museum behoort tot de belangrijkste bezienswaardigheden van Arles. Dit museum is een aanrader voor wie geïnteresseerd is in de Antieke Oudheid. De collecties Romeinse kunstobjecten en voorwerpen zijn verbluffend. De verzamelingen, informatie en presentatie dragen bij aan een levendig beeld van de Romeinse beschaving. In de omgeving liggen overigens meer interessante reisdoelen uit de oudheid (zie reisdoelen omgeving Arles).
Musée de l’Arles Antique ligt op loopafstand van het historische centrum, aan Boulevard Georges Clemenceau. Het gebouw zelf is ook bijzonder. Het ontwerp is van de Peruaanse architect Henri Ciriani. De voltooiing vond plaats in 1995.
De collectie en hoogtepunten
Dit archeologische museum brengt de geschiedenis van Arles in beeld vanaf de prehistorie tot en met de Romeinse bezetting. De belangrijkste museumstukken stammen uit de Romeinse periode. Daartoe behoren beelden, sarcofagen, mozaïeken en alledaagse Romeinse gebruiksvoorwerpen. Uit het theater komen twee beelden van danseressen uit de eerste eeuw voor Christus. Tot de hoogtepunten van de collectie behoren de triniteitssarcofaag, een beeld van keizer Augustus (onderstaande foto; links), een votiefschild van Augustus (26 v Chr.), de buste van Caesar en een groot platbodemschip. De 31 meter lange trekschuit, een aak, behoort tot de best bewaarde Romeinse schepen ter wereld.
Mozaïeken
Veel mozaïekvloeren komen uit de villa’s van Trinquetaille, een stedelijk gebied aan de rechteroever van de Rhône. Sommige zijn opmerkelijk groot. Je kan ze vanaf een loopbrug bekijken. De mozaïeken getuigen van het vakmanschap en de welvaart in het Romeinse Arles. Op onderstaande afbeeldingen staat het Eon- ofwel Aion-mozaïek uit de 2de eeuw). Deze god van de tijd is vaak afgebeeld met een cirkel van de dierenriem. Dat is ook hier het geval.
Sarcofagen
Aanvankelijk cremeerden de Romeinen hun doden, maar rond het einde van de eerste eeuw werd het gebruikelijk om overledenen bij te zetten. Zo ontstond een nieuwe Romeinse kunsttraditie; sarcofagen met verhalend beeldhouwwerk. Het archeologische museum van Arles bezit schitterende exemplaren. Een substantieel deel komt van de begraafplaats Les Alyscamps. Een aantal heeft prachtige reliëfs. Vaak hebben ze de mythologie, het Oude Testament of het Nieuwe Testament als onderwerp. Scènes uit het alledaagse leven kwamen ook voor, zoals te zien op onderstaande jachtscène uit de derde eeuw. Arles werd overigens Christelijk in 312, na de bekering van Constantijn.
Een klein gedeelte van de sarcofagen te Arles is destijds uit Rome geïmporteerd. De meeste zijn echter door lokale beeldhouwers gehouwen in de 3de en 4de eeuw. De triniteitssarcofaag (eind van de 4de eeuw, onderstaande foto) is de bekendste. Daarop staan verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament afgebeeld. In de centrale schelp is een echtpaar geportretteerd.
Tot in de 4de eeuw hadden de thema’s vaak betrekking op de Romeinse mythologie. In de oudste Christelijke sarcofagen werden Antieke mythen vaak gecombineerd met Christelijke thema’s. In de vierde eeuw werd het gebruikelijk om verhalen uit het Oude Testament te plaatsen tegenover verhalen uit het Nieuwe Testament. In de 5de eeuw week naturalisme voor symbolische beeldtaal met vereenvoudigde en vlakkere beeldhouwwerk tot gevolg. Dit was de slotfase van deze kunsttraditie; nog in de eerste helft van de 5de eeuw ging deze kunsttraditie verloren. Dat geldt overigens voor veel kennis en andersoortige vakmanschap. Dit kwam door de chaos die de Grote Volksverhuizingen met zich meebracht. Vandaar dat de vroege middeleeuwen ook wel de duistere middeleeuwen worden genoemd.