Voorafgaande pagina’s;
- Gallo-Romeinse bezienswaardigheden in Gard, Vaucluse en Bouches-du-Rhône
- Van prehistorie tot en met de komst van Griekse kolonisten en Romeinen
In 118 voor Christus werd de Provence en aangrenzende gebieden een Romeinse provincie. De naam Provence heeft hoogstwaarschijnlijk haar oorsprong in Provincia Romana. De Romeinen onderhielden goede relaties met de lokale bevolking. Eveneens verbeterden zij de infrastructuur. De welvaart groeide snel.
Tijdens de Gallische oorlogen (58 tot 51) steunde Marseille Pompeius. Hij werd verslaan door zijn rivaal Caesar. Marseille werd daardoor belegerd in 49 voor Christus, vervolgens veroverd en van autonomie ontnomen. De toen al in opkomst zijnde steden Nîmes en Arles wisten te profiteren van het verval van Marseille. Zij groeiden in korte tijd uit tot de belangrijkste Romeinse steden buiten Italië. Ook de kolonies Glanum en Vaison-la-Romaine bloeiden.
In de Provence beleefde de Gallo-Romeinse beschaving haar hoogtepunt tussen de eerste en de derde eeuw. Heel veel Romeins erfgoed in de Provence dateert uit die periode. Daartoe behoren o.a. de arena’s van Nîmes en Arles. De Romeinse heersers waren Arles, Nîmes en Orange gunstig gezind. Deze steden kregen bijvoorbeeld het privilege om stadsomwallingen te bouwen. Dit was ongebruikelijk in een gebied waar de Pax Romana heerst.
In de derde eeuw lijdt de Provence onder invallen van Alamannen en Vandalen. De steden raakten in verval en ook het platteland werd zwaar getroffen. Glanum werd een spookstad na de verwoestingen van barbaren aan het einde van de derde eeuw. Het antieke Vasio (nu Vaison-La-Romaine ) werd in die tijd gedeeltelijk verwoest. Veel bewoners verlieten deze Romeinse stad en verhuisden naar een nabij gelegen heuvel, de huidige bovenstad van Vaison-La-Romaine. Bewoners van Nîmes en Glanum zochten ook een veiliger heenkomen. Verdedigingswerken werden opgetrokken en de gemakkelijker te verdedigen hoger gelegen gebieden werden weer populair.
De Late Oudheid; Arles groeit en bloeit in tegenstelling tot andere Provençaalse steden
De meeste steden in de Provence herstellen niet of nauwelijks van de onrustige verlopen derde eeuw. In de vierde en vijfde eeuw is er bovendien sprake van grote godsdienstige en politieke omwentelingen. Arles profiteert daarvan. Dit is mede te danken aan Constantijn de Grote (circa 280-337). Constantijn liet in Arles een keizerlijk paleis en thermen aanleggen. Hierdoor breide de stad zich verder uit. Tijdens zijn bewind werd het Christelijke geloof de dominante godsdienst. Arles werd een belangrijk religieus centrum.
In 395 werd Arles een Gallische prefectuur. Bovendien steeg de welvaart in de loop van de vierde eeuw tot in de tweede helft van de vijfde eeuw. Dit kwam grotendeels door de handel. Arles ontwikkelde zich tot een belangrijk centrum op het gebied van textielnijverheid en goudsmeedkunst. Bovendien werden er op grote schaal sarcofagen, schepen en wapens vervaardigd. De bloei van de stad werd gesmoord in 471. Toen veroverden de Wisigoten de stad.
Een indrukwekkende getuigenis van de Late Oudheid in Arles is de dodenstad Les Alyscamps. Vanaf de Romeinse oudheid tot de twaalfde eeuw behoorde deze dodenstad tot de bekendste necropolen van West-Europa. Het was toen gebruikelijk om stroomopwaarts doodskisten, voorzien van een penning , op de Rhône te laten drijven met Les Alyscamps als eindbestemming. Deze van oorsprong niet Christelijke begraafplaats werd bijzonder populairder door de relikwieën van de Heilige Trophimus en de Heilige Genesius. Laatstgenoemde is een Romeinse ambtenaar die rond 250 onthoofd werd omdat hij weigerde een verordening op te stellen die de vervolging van Christenen mogelijk maakte. De Heilige Trophimus is de legendarische eerste bisschop van Arles. Vanaf het moment dat rond 1152 de relikwieën van de Heilige Trophimus overgebracht werden naar de kathedraal, raakte Les Alyscamps in verval. Veel graftombes en mausolea kregen een nieuwe bestemming. Diverse exemplaren zijn echter blijven staan. De mooiste zijn in het Musée de l’Arles antiques ondergebracht.