Het Hôtel-Dieu is de belangrijkste bezienswaardigheden van Beaune (Bourgondië). Het gebouw behoort tot de mooiste historische ziekenhuizen ter wereld. Het pand deed vanaf midden 15de eeuw tot 1971 dienst als ziekenhuis. Ten tijde van de stichting (1443) waren er vele zieken en armen door de Honderdjarige Oorlog. De stichters, Nicolas Rolin en zijn vrouw Guigone de Salins, maakten het ziekenhuis annex gasthuis financieel zelfredzaam door wijngaarden te schenken. Op deze wijze ontstond de Hospices de Beaune waar de zieken door nonnen werden verzorgd. Onderstaande portretten van de stichters zijn luiken uit het binnen geëxposeerde ‘Laatste Oordeel’ van Rogier van der Weyden.
De buitengevel van het Hôtel-Dieu (bovenstaande foto) heeft een opvallend en elegant portaal met daarboven een sierlijk afdak. Karakteristiek is het relatief hoge leiendak met dakvensters en de 30 meter hoge spits. De gevel is sober, zeker in vergelijking met de binnenplaats.
Het binnenplein is zeer kleurrijk. Het dak met geglazuurde dakpannen in geometrische motieven, de torentjes, de windwijzers met wapens (ongeveer 50!), de dakkapellen en de galerijen vormen een decoratief geheel. De gebouwen rond het plein dateren uit de vijftiende, zeventiende en negentiende eeuw. De put wordt bekroond door fraai gotisch smeedijzerwerk.
De binnenruimtes brengen de geschiedenis van het Hotel-Dieu tot leven. Zeer indrukwekkend is de Grand’salle des pauvres (grote zaal van de armen, onderstaande foto). De zieken lagen daar in een zaal van 50 meter lang, 14 meter breed en 16 meter hoog. In één bed lagen doorgaans twee patiënten. Vanuit hun bed hadden ze zicht op het altaar zodat zij de kerkdiensten konden volgen.
Boven het altaar hing het Laatste Oordeel van Rogier van der Weyden. Dit spraakmakende kunstwerk staat nu in de Salle du Polyptyque. Op het veelluik werden de zieken geconfronteerd met het lot van de verdoemden. Het geloof in hel en verdoemenis was algemeen verspreid en werd in stand gehouden door de kerk. Afbeeldingen die wij als ludiek kunnen ervaren hadden wellicht een totaal andere uitwerking op onze diepgelovige voorouders. Zo konden de monsters op de uiteinden van de dwarsbalken van het gewelf voor hun onthutsend zijn en afbeeldingen van ‘Het Laatste Oordeel’ bijzonder confronterend. Het ‘zielenheil’ van de zieken werd belangrijker geacht dan hun geestelijk welbehagen. In de vijftiende eeuw en de eeuwen daarna had een ziekenhuis niet simpelweg tot doel om zieken te genezen. Religie en geloof in het hiernamaals speelden daarvoor een te grote rol.
Zieken in levensgevaar werden verpleegd in Salle St.-Nicolas. Nu is daar een permanente expositie over de geschiedenis van Hôtel-Dieu en ziekenzorg met o.a. historisch artsengereedschap. De voormalige apotheek bestaat uit twee zalen. In één ruimte staan provisiekasten met allerlei potten voor medicijnen en een grote bronzen vijzel waarmee de geneesmiddelen bereid werden. In de andere ruimte staat oude apparatuur voor het maken van medicijnen. De keuken heeft een dubbele gotische spits met een draaiende spit uit 1698.
In Hôtel-Dieu zijn meerdere bijzondere kunstwerken tentoongesteld. Het hoogtepunt vormt het veelluik van Rogier van der Weyden (detail linksboven). In de Grand’salle des pauvres staat boven een poort een indrukwekkende Christus als Man van Smarten uit de 15de -eeuw (boven). Dit gepolychromeerde houten beeld is meer dan levensgroot. In Salle St.-louis zijn 16de-eeuwse wandtapijten uit Doornik en Brussel te zien. In de Salle du Polyptyque hangen ook enkele opmerkelijke 16de-eeuwse wandtapijten.
Meer informatie verwerven over het Hôtel-Dieu in Beaune kan aan de hand van een audio-rondleiding (Nederlandstalig versie aanwezig).
Voor openingstijden en dergelijk zie; hospices-de-beaune.com