De kloosterkerk van Nicolaas van Tolentijn in Bourg-en-Bresse is een meesterwerk van de flamboyante gotiek. De bouw vond plaats tussen 1513 en 1532. Meerdere kunstwerken in het interieur zijn een bezienswaardigheid op zichzelf.
De kerk van Nicolaas van Tolentijn ligt in de buitenwijk Brou. Informatie over het bijbehorende klooster staat onder bezienswaardigheden Bourg-en-Bresse. Zie voor meer reisdoelen in de omgeving dagtrips vanuit Bourg-en-Bresse en overnachten.
Margaretha van Oostenrijk en Vlaamse kunstenaars
Margaretha van Oostenrijk, de dochter van keizer Maximiliaan I van Oostenrijk, gaf opdracht tot de bouw van het klooster van Bourg-en-Bresse en de kunstwerken in de kloosterkerk. Zij is bij ons bekend als regentes van de Habsburgse Nederlanden. Margaretha resideerde hoofdzakelijk op haar stadspaleis te Mechelen. De bouwwerkzaamheden in Bourg-en-Bresse volgde ze vanaf afstand. Ze nam een Vlaamse architect in dienst, Lodewijk van Bodegem. Bovendien schakelde ze veel kunstenaars en vaklui uit haar woonomgeving in. Zo ontstond in Bourg-en-Bresse een totaalkunstwerk met een Vlaams karakter.
De gelofte van Margaretha van Bourbon
In 1480 deed Margaretha van Bourbon, de moeder van Philibert II van Savoie, de gelofte de bouwvallige priorij van Brou om te vormen tot klooster indien haar man genas van een jachtongeluk. Hij herstelde, maar zij overleed voordat ze die gelofte kon inlossen. De beloofde verbouwing van de priorij tot klooster werd niet opgepakt door haar echtgenoot en zoon.
Philibert stierf onverwachts in 1505 op 24-jarige leeftijd. Zijn echtgenote, Margaretha van Oostenrijk, wijdde zijn dood aan de niet ingewilligde belofte van haar schoonmoeder. Omwille van Philibert’s zielenheil loste zij de belofte in. Het kloostercomplex is niet louter een bewijs van echtelijke liefde. Ook aan haar eigen zielenheil heeft ze gedacht. Bovendien betreft het een prestigeproject waaraan haar eigen naam verbonden is tot de dag van vandaag.
In het koor van de kerk staan de prachtige grafmonumenten voor Margaretha van Oostenrijk, Philibert II van Savoie en Margaretha van Bourbon. Op de bovenste foto onder dit kopje zie je een fragment van het grafmonument van Philibert II met op de achtergrond een detail van de tombe voor zijn moeder. Op de foto boven deze alinea knielen Margaretha van Oostenrijk en Philibert II van Savoie aan de voeten van Christus. Beiden zijn vergezeld van hun beschermheiligen.
Nicolaas van Tolentino
Philiberts sterfdag viel samen met de feestdag van Nicolaas van Tolentino, een augustijner kluizenaar. De verwaarloosde priorij was verbonden aan benedictijnen. Margaretha van Oostenrijk kreeg pauselijke toestemming om de kerk op te dragen aan de heilige Nicolaas van Tolentino en over te dragen aan augustijnen. Tot de taken van de monniken behoorde bidden tot in de lengte van dagen voor het zielenheil van de gestorven Margaretha’s en Philibert.
De voorgevel/het portaal
De voorgevel is versierd in renaissancestijl. Het beeldhouwwerk concentreert zich rondom het portaal (zie bovenstaande foto). Op de middenpijler staat een beeld van de heilige Nicolaas van Tolentino (op de foto gedeeltelijk afgesneden). Hij is herkenbaar aan de ster op zijn borst, een verwijzing naar de ster die zichtbaar zou zijn geweest bij zijn geboorte. De saamhorigheid van Margaretha en Philibert II van Savoie is uitgebeeld a.d.h.v. hun door geknoopte koorden verbonden initialen.
Interieur
Het schip en de zijschepen zijn verrassend licht. Majestueuze bundelpijlers lopen waaiervormig uit naar het gewelf waar ze overgaan in ribben. Het schip en het dwarsschip waren toegankelijk voor de gewone gelovigen. Dit gedeelte van het interieur wordt van het koor gescheiden door een rijk gedecoreerd doksaal (rechtsboven). Het koor was gereserveerd voor de geestelijken. De rijkelijke decoratie maakt duidelijk dat de opdrachtgeefster dit het belangrijkste gedeelte van de kerk vond.
Bijzondere kunstwerken in het interieur;
In het algemeen genomen worden de graftomben van Margaretha van Oostenrijk, Philibert van Savoie en Margaretha van Bourbon als de belangrijkste bezienswaardigheden in de kerk beschouwd. Ook de 16de-eeuwse glas-in-loodramen, de koorstoelen en het retabel met de 7 vreugden van Maria zijn zeer bijzonder, zie kunstwerken in de kloosterkerk.